مقایسه تکنیک AHP و ANP

 

فرآیند تجزیه و تحلیل شبکه‌ای یا ANP یکی دیگر از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره است که «فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی» یا AHP را با جایگزینی «شبکه» بجای «سلسله مراتب» بهبود می‌بخشد. فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی که در دهه هفتاد میلادی توسط ساعتی پیشنهاد گردید، یکی از تکنیک‌های معروف تصمیم‌گیری چند معیاره است که یک مسئله تصمیم‌گیری را به چند سطح مختلف تجزیه می‌کند که مجموع این سطوح تصمیم، تشکیل یک سلسله‌مراتب را می‌دهند.

 

تفسیر شکل بالا چندان پیچیده نیست. شکل ب یک نمودار ساده تحلیل ساده مراتبی AHP را نشان می دهد. درست مانند آموزش تکنیک AHP ساختار سلسله مراتبی هدف، معیارها و گزینه ها نمایش داده شده است. در مدل تحلیل سلسله مراتبی روابط درونی معیارها و زیرمعیارها در نظر گرفته نمی شود اما اگر فرض شود میان معیارها رابطه وجود دارد یا میان زیرمعیارهای هر معیار رابطه وجود دارد در این صورت ساختار مدل به صورت شبکه در خواهد آمد. این شبکه (Network) روابط همان وجه تسمیه تکنیک ANP است. بنابراین در یک کلام باید گفت ANP همان AHP است فقط در آن روابط درونی معیارها و زیرمعیارها نیز لحاظ می شود.

 

مطابق اصل همبستگی در AHP عناصر هر سطح صرفاً به عناصر سطح بالاتر وابسته اند، یعنی ضرایب اهمیت عناصر هر سطح لزوماً بر اساس سطح بالاتر مشخص می‌شود؛ در حالی که در بیشتر اوقات بین آلترناتیوهای تصمیم و معیار‌های تصمیم گیری، روابط و همبستگی متقابل وجود دارد. فرآیند تجزیه و تحلیل شبکه‌ای می‌تواند به عنوان ابزاری سودمند در مسایلی که تعامل بین عناصر سیستم تشکیل ساختار شبکه‌ای می‌دهند به کار گرفته شود در حالی که AHP روابط یک طرفه را بین سطوح تصمیم به کار می‌گیرد. فرآیند تجزیه و تحلیل شبکه‌ای شرایطی را مهیا می‌کند که روابط متقابل بین سطوح تصمیم‌گیری و معیارهای تصمیم به شکل کلی تری مورد بررسی و ملاحظه قرار گیرند. اگرچه فرآیند تجزیه و تحلیل شبکه‌ای نیز یک مقیاس اندازه گیری نسبی مبتنی بر مقایسات زوجی را به کار می‌گیرد، اما به مانند AHP یک ساختار اکیداً سلسله‌مراتبی را به مسئله تحمیل نمی کند، بلکه مسئله تصمیم‌گیری را با به کارگیری دیدگاه سیستمی توأم با بازخورد، مدلسازی می‌کند.

 

یک اشتباه رایج در مقایسه AHP و ANP

 

اگر در یک ساختار سلسله مراتبی میان عناصر مدل رابطه وجود داشته باشد مدل از حالت سلسله مراتبی تبدیل به حالت شبکه می شود. یعنی به جای رویکرد AHP باید از رویکرد ANP برای حل مساله استفاده شود. این اصل کاملا صحیح است اما این تعریف برای ANP کاملا ساده انگارانه است. مدل شبکه هرگز مانند مدل سلسله مراتبی از نظم و قاعده مدونی پیروی نمی کند. ساختار شبکه می تواند بسیار متنوع باشد. بسیاری از مدل های شبکه ای هستند که به علت پیچیدگی زیاد هنوز حل نشده اند. متاسفانه بسیاری تصور می کنند برای طراحی مدل ANP باید یک مدل AHP طراحی کرد و یک حلقه به آن اضافه کرد و این اصلا درست نیست. ساختار شبکه هیچگونه طرح و فرم کلی ندارد و می تواند مجموع ای از خوشه ها را شامل شود.

 

مقایسه ANP و AHP

 

تشابه و تفاوت مدل AHP و ANP

مشاوران ایران ، همیار شما در انجام پایان نامه کارشناسی ارشد

آنچه موجب شباهت مدل ANP و AHP است اصول تحلیل آنها است. هر دو این مدل ها توسط دکتر ساعتی مطرح شده اند و هم او بوده است که اساس تحلیل را بر مقایسه های زوجی پایه گذاری کرده است. بنابراین می توان شباهت ها و تفاوت های دو تکنیک را در کاربرد و نحوه بیان ترجیحات جستجو کرد:

 

1- هر دو تکنیک برای تعیین اولویت عناصر بکار می روند.

 

2- اساس تعیین اولویت در هر دو تکنیک مبتنی بر مقایسه های زوجی است.

 

3- مدل AHP دارای ساختار کاملا مشخص و قاعده مندی از توالی هدف، معیارها و زیرمعیارها است اما مدل ANP هیچ ساختار خاص و قابل پیش بینی ندارد.

انجام پایان نامه  صنایع

4- در مدل AHP هر عنصر براساس عنصر بلاواسطه بالادستی خود مقایسه می شود اما در ANP قاعده ای از قبل مشخص ندارد و ویژگی های مدل و دیدگاه طراح مساله مشخص می کند کدام عنصر باید با کدام عنصر مقایسه شود.

 

5- در مدل AHP وزن نهایی براساس ضرب ساده اهمیت هر عنصر در خوشه بالای خود بدست می آید اما در تکنیک ANP با محاسبه سوپرماتریس حد وزن نهایی عناصر بدست خواهد آمد.

 

کاربردهای تکنیک ANP و AHP

انجام پایان نامه مدیریت تخصص ما میباشد

هر دو تکنیک AHP و ANP دو کاربرد عمده و یکسان دارند. مهمترین کاربرد این دو تکنیک مقایسه و تعیین اولویت شاخص‌های اصلی تصمیم گیری است. این کاربرد تکنیک فرایند تحلیل شبکه و فرایند تحلیل سلسله مراتبی سبب شده است تا از این دو تکنیک برای اولویت بندی معیارها و زیرمعیارهای تصمیم در تکنیک های دیگر مانند تکنیک تاپسیس استفاده شود. کاربرد دیگر این دو تکنیک اولویت بندی و انتخاب گزینه بهینه است. یعنی AHP و ANP نه تنها برای اولویت بندی شاخص های تصمیم گیری استفاده می شوند بلکه می توان با استفاده از این دو تکنیک گزینه های نهائی را نیز تعیین اولویت کرد. در مساله انتخاب مدیر مشاهده کردید با استفاده از تکنیک AHP هم شاخص های تصمیم گیری تعیین اولویت شد و هم گزینه برتر انتخاب گردید. اما از این دو تکنیک کمتر برای تعیین اولویت نهائی گزینه ها استفاده می شود و تکنیک های پیچیده تری مانند تکنیک تاپسیس و تکنیک VIKOR در این زمینه کاربرد دارند.